۱۳۹۴ خرداد ۲۲, جمعه

شش سال بعد، رویش گل تعفن

امروز باز جمعه است.
جمعه، 22 خرداد 1394. و آنروز هم جمعه بود، جمعه 22 خرداد 1388.
شش سال گذشت. شش سال از کودتا، شش سال از شکست. و هنوز سرهای فرو رفته در برف، برنخاسته است. خستگی، بی حوصلگی، بی چاره گی . همه و همه نمی گذارد کسی شکست را بپذیرد. شکست موجود غریبی است. وقتی بر بدن و اندیشه غلبه می کند طعمی از امید دارد. و همین طعم فریب می دهد و قربانی نمی فهمد که این شکست است که بر او فرو آمده است.
طعم امید موجود غریبی است. شکست خورده بر آن باروی قهرمانی می سازد تا هیچ گاه کمر شکسته اش را به یاد نیاورد.
امید مذهب غریبی هم هست، مذهبی مسموم تر از امید تاکنون در تاریخ اختراع نشده است. و در میهن من ، کشورمن که من همواره در آن بی کشور و بی میهن بودم از چنین بیماری غریبی آکنده است.

شش سال گذشته است و آنکه شکست مان را رقم زده بر قامت فروریخته ما باز دولتی برساخته است و از دستان ما مهر تاییدش را گرفته است. معمولا شکست خورده باید عصبانی باشد، باید در پی انتقام باشد، در پی مبارزه باشد، خونش از جوشش نیافتد. اما طعم امید ، طعمی که شکست را قابل تحمل می کند، ایدئولوژی فلاکت، دست او را به سوی  متجاوزسوق می دهد و کم کم احساسی از عطوفت و دلبستگی به او پیدا می کند.
حالا دیگر نه شکست خورده که پیروز است که با متجاوزش به هماهنگی رسیده است. به امید اینکه متجاوز بار دیگر به شکستنش دست نبرد. او هم قول داده است که دیگر سر به شورش برنیاورد.
شش سال گذشته است و همزیستی مسالمت آمیز متجاوز و تجاوز شده دارد گل می دهد. گلی که بوی تعفنش را شکست خورده احساس نمی کند اما .... اما .. متجاوز بخوبی از این بو آگاه است.


۱۳۹۴ خرداد ۲۱, پنجشنبه

شعری از پل سلان


بایست، در سایه جراحت زخم هایی که در فضا جاری است
بایست،
برای هیچ کس و هیچ چیز
برای خودت،
تنها.
با تمام آنهایی که در این فضا غوطه ورند،
حتی بدون زمزمه  کلمه ای.
 

۱۳۹۴ اردیبهشت ۱۷, پنجشنبه

سرگردان ها، توصیفی غریب از طعم تبعید

آخرین کتاب امین معلوف (مالوف) توصیفی ظریف از طعم و مزه تبعید ارائه می کند.
عنوان فرانسه اش : Les Désorientés که به فارسی شاید عنوان سرگردان ها برایش مناسب باشد.
جایی در کتاب راوی در مقایسه خودش با دوستش مراد، توصیفی از نسبت خودش با میهن به دست می دهد می گوید که من همواره حتی در کشور خودم و بعدها در تبعید حس می کردم که یک میهمان هستم اما مراد همواره رابطه ای با چیزها داشت که گویی همه چیز، کشور و خاک و غیره به او تعلق دارد.
یا در جایی از کتاب می گوید که برای مهاجری چون  من، ساکن کشور دیگری شدن تنها ساز و کاری اداری نبود بلکه انتخابی اگزیستانسیل بود. و سخنان دوستانم فقط افکار ساده ای نبود که به گوشم می رسید بلکه صدای درونم بود.
یا در بخش دیگری از کتاب می گوید: با اینکه از نزدیک حوادثی که در کشور می گذشت را دنبال می کردم اما قصد نداشتم که به کشور برگردم هرگز نگفتم که «من هرگز برنمی گردم» ، می گفتم: « بعدا» ، «شاید سال بعد» . و به خودم قول داده بود ، با غرور، که برای سکونت به کشورم برنگردم تا وقتیکه به کشوری تبدیل شود که من پیشتر می شناختم.
کتاب غریبی است از گفتگو روابط میان یک جمع دوستی که جنگ داخلی در لبنان آنها را به گوشه و کنار جهان پرتاب کرده است ، تا مرگ یکی از آنها نویسنده را باز می گرداند به کشورش برای مرور آنچه گذشته است.

۱۳۹۳ اسفند ۱۸, دوشنبه

نمونه ای برای پاسخ به سیاستمداران

پاسخ مریز سوشر  استاد دانشگاه نانت به مانوئل والس نخست وزیر فرانسه فوق العاده جالب است.
هفتم مارس 2015 لوموند سخنان والس را منتشر کرد که درباره قدرت گرفتن راستگرایان افراطی در فرانسه هشدار می داد. والس گفته بود: « روشنفکران کجایند؟ متفکران بزرگ این کشور کجایند، مردان و زنان اهل فرهنگ، آنها که باید برخیزند، کجایند؟ چپ کجاست؟»
و خانم ماریز سوشر اینطور جواب داده :
«چطور جرات می کنی چنین چیزهایی بگویید؟ چطور جرات می کنید مسئوولیتی که متوجه شماست را برگردن دیگران بیاندازید؟ چطور جرات می کنید مسئولیت این انزوا را برعهده نگیرید که در آن قدرتی که شما نمایندگی اش می کنید و در آن مشارکت دارید به مدتی چنین طولانی خودش را در خود  محبوس کرده است؟»

چون بعضی وقت ها صدای سیاستمداران در ایران هم بلند می شود که « دانشگاهیان کجایند و چرا حرف نمی زنند» گفتم شاید این نمونه خوبی باشد که اگر کسی خواست جوابی به این سیاستمداران بدهد، بجای آسمون ریسمون بافتن، فرار از مسوولیتش شان را و دست پیش گرفتنش شان را یادآوری کنند.

لینک مقاله به زبان فرانسه : 
http://www.politis.fr/Manuel-Valls-les-intellectuels-et,30345.html