مانا نیستانی و مسئله کارتون مشهور سوسک

امروز عصر در در سنت پریست نزدیک لیون جلسه ای برگزار شد با حضور مانا نیستانی کارتونیست شناخته شده ایرانی به همراه حمید رضا وصاف دیگر کاتونیست ایرانی که درباره کتاب های که منتشر کرده اند با مخاطبین ایرانی و غیر ایرانی به گفتگو نشستند.
مانا نیستانی کارتونیست بسیار باهوشی و زیرکی است و تم هایی که برای کارهایش انتخاب می کند میزان شناختش از وضعیت سیاسی و فرهنگی ایرانیان را به خوبی نشان می دهد. تقریبا اکثرا با تم "خانواده درگیرها" آشنایی دارند.
اما موضوع اصلی برای من یک پرسش بود از مانا درباره کارتونی که در سال 2006 در ضمیمه کودک و نوجوان روزنامه ایران منتشر کرد. از او پرسیدم که الان که به شش سال پیش فکر می کنه چه برداشتی از آن اتفاق دارد؟
گفت که هنوز نمی فهمه چی شد؟
گفت که شخصا هیچ فکر آگاهانه ای دراین باره نداشته که بخواهد درباره ترک ها چیزی طراحی کند و اصولا این واکنش هایی که در آذربایجان اتفاق افتاد برایش غیر قابل فهم بود.
از او پرسیدم شما بعد از آن کاری نکردید که نشان دهید اگر منظور نوعی شووینیسم فارس باشه با آن مخالفید که مرا ارجاع داد به کارهایش که این کار را بعدا کرده . الان که سرچ کردم بله درست می گه یک کارتون داره با عنوان "گفتمان بین قومیت ها" و یکی دیگه به نام"مصیبت نامه دریاچه ارومیه".
اما این دو تا رو مانا نیستانی نمونه هایی می داند که به نوعی کار عملی ایشان در عذرخواهی از ترک ها بوده است که درست هم هست که حرفش را بپذیریم.
اما به نظرم بعد از سالها که از موضوع گذشته مانا نیستانی هنوز به جایگاه موضوع به خوبی آگاه نیست و شاید هم کمی کارتون خودش را فراموش کرده باشد. در کارتون مانا ، سوسک داستان فقط یک جا حرف می زند و آن هم به ترکی و می گوید:" نمنه".
بعد در کنار این تصویر که این کلمه را با خود دارد متن زیر نوشته شده است :
" بعضی ها معتقدن که آدم نباید از همون اول بره سراغ خشونت ورزی، چون که حیفه ، مزه اش می ره. پس اول باید سعی کنیم خیلی متمدنانه بشینیم سر یه میز و با سوسک ها گفتگو کنیم اما مشکل این است که سوسک ، زبون آدم حالیش نمی شه. دستور زبان سوسکی هم آنقدر سخته( هنوز هیچ کی درست نفهمیده کدوم فعل هاشون ing  می گیره) که هشتاد درصد خود سوسک ها بلد نیستن و ترجیح می دن به زبون های دیگه حرف بزنن. وقتی سوسکا زبون خودشونو نمی فهمن، شما چه جوری می خواین بفهمین؟ واسه همین مذاکره به بن بست می رسه و روش های شیرین خشونت آمیز لازم می شه."
حال شما اگر کمی از وضعیت اقوام در ایران آگاه باشید و سوسکی  را که فقط در کل کارتون های آن صفحه از روزنامه یک کلمه آنهم به ترکی صحبت می کند را کنار متن بالا قرار دهید مطئمنا و به سادگی بسیاری خصوصا در وضعیت اقوام در ایران می توانند برداشت  کنند که قصدی در کار بوده است.
اما مسئله اساسی این نیست. مسئله اصلی همان حساسیت و شکافی است که در ایران هر روز شدیدتر شده و می شود و آن شکاف قومی در ایران است که متاسفانه حساسیت مردم و روشنفکران و هنرمندان ما نسبت به آن بسیار اندک است. به شکلی که مانا نیستانی به من می گوید هنوز نمی فهمید چه شده است؟
نکته آخر اینکه ایشان بسیار گلایه داشت از کسانی که با همه عذرخواهی هایی که او کرده هنوز به او فحاشی می کنند که البته این غیر قابل قبول است اگر فردی به موضوع نگاه کنیم اما اگر در همان اشل بزرگتر موضوع قرار دهیم می توان فهمید که چه اندازه حساسیت موضوع بالا رفته و تا چه حد ما از این وضع بی اطلاع  هستیم.