فروپاشی اجتماعی و تجربه آمریکا

فروپاشی اجتماعی در ایران بحثی بود میان دوستان در حدود 8 سال پیش در تهران. بحث این بود که فروپاشی اجتماعی در ایران نه در حال وقوع که اتفاق افتاده است. وقتی احساس سرنوشت اجتماعی مشترک و روحیه جمعی در یک جامعه وجود نداشته باشد یا چندان تضعیف شده باشد که جز در لحظه های خاصی از تاریخ وقوع نیابد که آنهم معادل یک نوع از شورش اجتماعی یا احساس جمعی لحظه است آنگاه به وضوح شاهد پدیده ای هستیم که می توان فروپاشی اجتماعی نامید.
در شبکه چهار فرانسه برنامه مستندی می دیدم درباره تاریخ قرن بیستم آمریکا. فیلم مستند روایت می کرد که چگون در دهه 1930 در آمریکا اعتماد عمومی به وضعیت اقتصادی و خصوصا توانایی بانک ها از میان رفت و مردم برای پس گرفتن پول هایشان به بانک ها هجوم آورند. فیلم نشان می داد که چگونه بانک ها توان بازپرداخت پول مردم را نداشتند و این واقعه به شورش ها و اعتراض های شدیدی انجامید.
وقتی جامعه وجود داشته باشد و در برابر رخدادهای اجتماعی حساس باشد شاهد وقایعی از نوع دهه 1930 در آمریکا باید باشیم . مردم فعال و حساس نسبت به وضعیت اقتصادی و اجتماعی، کنش های اجتماعی درخوری دارند.
حال مقایسه کنیم این واقعه تاریخی را با وضعیت کنونی جامعه ( البته بکار بردن کلمه جامعه برای ایران خیلی درست نیست) ایران که در بدترین وضعیت اقتصادی خود به سر می برد اما شاهد هیچ گونه حرکت جمعی و گروهی و یا حساسیت اجتماعی نیستم.
از نظر من شاخص های فروپاشی اجتماعی به وضوح در حال خودنمایی هستند. جامعه ای که اعتراض نمی کند و همچنان در نوعی بیگانگی و دستکاری به سر می برد را نمی توان جامعه نامید.